Hepimiz saatlerde AM ve PM ibaresini görmüşüzdür. Peki bunların kökeni nereden geliyor?
Öncelikle bir çok kişinin merak ettiği bir soruya cevap vererek başlayalım; AM ile PM. nelerin kısaltmaları veya neleri ifade ediyorlar?
Kelime anlamı olarak AM Ante Meridiam ve PM ise Post Meridiam anlamına gelmektedir. Latin kökenli olan bu kelimeleri şöyle açıklayabiliriz;
Ante: Önce
Post: Sonra
Meridiam: Gün ortası (Midday)
Bunu açıkladıktan sonra da biraz kökenine ve kullanımına değinelim. 12 birimlik saatin kökeni Mezopatamya ve Eski Mısır’a kadar dayanır. Eski uygarlıklar özellikle geceleri kullanmak için çeşitli saatler geliştirmiş olsalar da; 14′üncü yüzyılda ortaya çıkan ilk mekanik saatlerde 24 saat de gösteriliyordu. 24 saatlik analog saatlerde 24 saat de sıralı bir şekilde mevcuttu. Bu saatlerin kiminde ise çift 12 saat vardı; yani öğleden öncesi 12 rakamla, öğleden sonrası diğer 12 rakamla gösteriliyordu. 15′inci ve 16′ıncı yüzyılda 12 saatlik sistem basitliği ve üretim kolaylığı sayesinde özellikle Avrupa’da standart haline geldi. Ancak 24 saatlik sistem, bilimsel ve astronomik çalışmalarda hala kullanılıyordu. 12 saatlik sistemin en büyük 2 devantajı da; birincisi, bahsi geçen saatin öğleden önce mi yoksa sonra mı olduğu çok rahat karıştırılabilir; ikincisi ise geceyarısının karıştırılabilmesi. Her ne kadar 1900′lerin başından beri dünya yavaş yavaş 24 saatlik sistemi benimsese de hala bir çok ülkede 12 saatlik sistem kullanılmakta. 24 saatlik sistemin en büyük avantajı yukarıda bahsettiğimiz karışmaların olmaması.
Türkiye’de yazılı olarak genellikle 24 saatlik sistem kullanılsa da sözlü olarak 12 saatlik sistem kullanılmakta. Örneğin: Sinemada bir filmin saatine bakarsanız 19:00 yazdığını görürsünüz. Ancak genelde “film kaçta?” sorusuna verilen cevap “19′da” değil, “akşam 7′de” olur.
Kaynaklar:
